Nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ là một loại kiến trúc đặc trưng của vùng đồng bằng sông Hồng có cấu trúc chính là khung gỗ chịu lực, mái ngói đỏ, tường bằng gỗ. Không gian bên trong chia thành các gian nhà với chức năng thờ cúng, nghỉ ngơi và tiếp khách. Nhà gỗ Bắc Bộ thể hiện sự gần gũi với thiên nhiên và sự tôn trọng truyền thống của người dân.
Đặc điểm kiến trúc của nhà gỗ Bắc Bộ
Nhà gỗ kẻ truyền Bắc Bộ có những đặc điểm kiến trúc nổi bật như sau:
- Số gian theo số lẻ, với một gian chính ở giữa và các gian phụ đối xứng hai bên. Gian chính là nơi thờ cúng và tiếp khách, còn các gian phụ là nơi sinh hoạt của gia đình.
- Mái ngói đỏ hoặc rêu phong, được đỡ bởi các kẻ hay bảy là những thanh xà chéo đỡ mái vươn ra. Mái ngói thường được thiết kế dạng hai mái, bốn mái hoặc tám mái, tạo sự thanh thoát và tinh tế cho ngôi nhà.
- Cột nhà to tròn, mập và phình ở giữa, được làm từ các loại gỗ quý như gỗ lim, gỗ hương, gỗ sến… Cột nhà có nhiều chức năng khác nhau như cột cái, cột con, cột quân, cột hiên… Cột nhà cũng là nơi chạm khắc các hoa văn đẹp mắt.
- Hoa văn chạm khắc trên các bộ phận như câu đầu, con rường, hoành phi, câu đối… Các hoa văn thường mang ý nghĩa phong thủy, văn hóa hay tôn giáo của gia chủ. Các họa tiết phổ biến là hoa lá lật, tứ quý, tứ linh, hoa sen, mai điểu, ngũ phúc….
- Sân vườn rộng rãi ở trước nhà, có luống rau xanh, cây ăn quả hay ao cá. Sân vườn tạo không gian thoáng mát và gần gũi với thiên nhiên cho người ở.
Kết cấu nhà gỗ Bắc Bộ
Các cấu kiện chính trong ngôi nhà gỗ kẻ truyền Bắc Bộ bao gồm:
- Mái nhà : có hình chóp đều, được lợp bằng ngói hoặc lợp. Mái nhà có vai trò bảo vệ ngôi nhà khỏi nắng mưa và tạo ra không gian thoáng mát cho bên trong. Mái nhà cũng thể hiện sự uy nghi và phong thủy của gia chủ.
- Khung nhà : được ví nh bộ xương của ngôi nhà, được làm bằng các loại gỗ tốt. Khung nhà gồm các cột chính, các dầm ngang và các giằng chéo. Khung nhà được kết nối bằng các khớp gỗ hoặc các đinh gỗ, không sử dụng đinh sắt hay keo. Khung nhà thể hiện sự vững chãi và bền bỉ của ngôi nhà.
- Tường nhà : có vai trò ngăn cách không gian bên trong và bên ngoài, tạo ra sự riêng tư và an toàn cho người ở. Tường nhà cũng có thể được trang trí bằng các họa tiết hoa văn hay các câu đối.
- Cửa nhà : có vai trò thông gió và chiếu sáng cho ngôi nhà. Cửa sổ và cửa ra vào cũng thể hiện sự mở rộng và hòa hợp với thiên nhiên của người ở.
Vật liệu chính được sử dụng trong xây dựng nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ
Vật liệu chính được sử dụng trong xây dựng nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ là gỗ lim và gỗ hương. Gỗ lim có màu đỏ tươi, cứng và bền, thích hợp cho các chi tiết chịu lực như cột, giàn và mái. Gỗ hương có màu vàng nhạt, mềm và thơm, thích hợp cho các chi tiết trang trí như vách, cửa và đồ nội thất. Nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ thường có kiến trúc đơn giản nhưng tinh tế, phản ánh phong cách sống của người dân vùng đồng bằng sông Hồng.
Ý nghĩa tâm linh và văn hóa của nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ
Nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ là một nét đẹp trong văn hóa kiến trúc của người Việt. Nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ thường có hình dạng nhà 3 gian, mái ngói đỏ, cột gỗ to tròn và chạm khắc tinh xảo. Nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ không chỉ thể hiện sự giản dị, mộc mạc và chất phác của người dân nơi đây, mà còn mang ý nghĩa tâm linh và văn hóa sâu sắc. Nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ là nơi tiếp khách, thờ tổ tiên, nghỉ ngơi và sinh hoạt của gia đình. Nó cũng là biểu tượng của sự gắn kết, bền vững và trường tồn của dòng họ qua nhiều thế hệ. Nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ là một di sản văn hóa quý giá, cần được bảo tồn và phát huy.
Kích thước nhà gỗ 3 gian Bắc Bộ
Kích thước nhà gỗ 3 gian bắc bộ được tính toán theo những tỷ lệ và quy chuẩn cổ truyền, mang ý nghĩa phong thủy và văn hóa. Kích thước nhà gỗ 3 gian bắc bộ thường phụ thuộc vào diện tích đất, nhu cầu sử dụng và chi phí xây dựng của gia chủ. Tuy nhiên, có một số kích thước tiêu chuẩn được áp dụng cho nhà gỗ 3 gian bắc bộ như sau:
- Chiều cao tàu mái (khoảng sáng từ mặt đất đến mái nhà) là 1m76, 1m97 hoặc 2m15.
- Bước gian (khoảng cách giữa hai cột) là 1m97, 2m15, 2m23 hoặc 2m36.
- Kích thước cột cái (cột lớn nhất ở giữa nhà) là 18, 19, 20,…25.
- Kích thước cột con (cột nhỏ hơn cột cái) là 16, 17, 18,…24.
- Kích thước cột hiên (cột ngoài cùng) là 14, 15, 16,…22.
Những điểm lưu ý khi xây dựng nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ
Xây dựng nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ là một việc hệ trọng và cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Để có được một ngôi nhà gỗ đẹp, bền vững và phù hợp với phong thủy, bạn cần lưu ý những điểm sau:
- Lựa chọn chất liệu gỗ tốt, chịu được thời tiết và sâu mọt. Các loại gỗ thường được sử dụng là gỗ lim, gỗ gõ đỏ, gỗ hương, gỗ mít…
- Thiết kế bản vẽ nhà gỗ cẩn thận, phù hợp với diện tích đất và nhu cầu sử dụng của gia chủ. Nhà gỗ cổ truyền thường có số gian theo số lẻ, với một gian chính giữa và các gian đối xứng hai bên.
- Chọn lựa đơn vị thi công uy tín và chất lượng, có kinh nghiệm và lành nghề trong việc xây dựng nhà gỗ cổ truyền. Đồng thời, phối hợp với gia chủ trong quá trình thi công để đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình.
- Tuân thủ các tục lệ khi xây dựng nhà gỗ cổ truyền, như xem ngày phạt mộc, động thổ, cất nóc, vào nhà mới… để tránh xui xẻo và không may mắn.
- Chăm sóc và bảo dưỡng nhà gỗ thường xuyên, sơn lại hoặc thay thế các phần hư hỏng khi cần thiết. Ngoài ra, cũng nên trang trí ngoại cảnh bên ngoài nhà với vườn cây, ao cá, sân vườn để tạo không gian sống thoáng mát và hài hòa.
Mẫu nhà gỗ Bắc Bộ đẹp
Nhà gỗ bắc bộ có không gian sống thanh tịnh, gần gũi với thiên nhiên và thể hiện sự tôn kính tổ tiên. Dưới đây là một số mẫu nhà gỗ bắc bộ đẹp mà bạn có thể tham khảo :
Nhà gỗ 3 gian Bắc Bộ
Nhà gỗ 5 gian Bắc Bộ
Nhà gỗ 2 tầng Bắc Bộ
Kết luận
Nhà gỗ Bắc Bộ là một loại kiến trúc đặc trưng của vùng đồng bằng sông Hồng có những đặc điểm như: sử dụng chất liệu gỗ làm chủ yếu, có kết cấu khung chịu lực, có mái đổ hai hay bốn mái, có hệ thống cửa sổ và gió lùa thông thoáng. Nhà gỗ Bắc Bộ thể hiện được nét văn hóa truyền thống, tinh thần cộng đồng và sự hài hòa với thiên nhiên của người Việt Nam.
