Hoành phi câu đối là nơi lưu giữ những giá trị đẹp về truyền thống văn hóa, mang ý nghĩa răn dạy con cháu nhớ về cội nguồn, thường được treo ở những chốn linh thương như đình, đền, nhà thờ hay bàn thờ gia tiên. Để lựa chọn một bộ hoành phi câu đối đẹp, phù hợp với nếp văn hóa và không gian thờ cúng của gia định, mời bạn tham khảo bài viết sau.
Hoành phi câu đối là gì?
Hoành phi pho là cách độ Hán Việt của chữ 橫扉 trong tiếng Trung Quốc phồn thể, trong đó “Hoành” dịch là ngang, phương ngang, nằm ngang và “Phi” có nghĩa là phô bày. Hiểu đơn giản Hoành Phi là một vật dụng trang trí trong không gian thờ cúng và được đặt ngang. Về cơ bản, hoành phi là những bức tranh chữ, được sử dụng trong các hộ gia đình từ rất lâu đời.
Thông thường trên các tấm hoành phi sẽ có những câu đối hay và ý nghĩa được gọi là Đối liên (對聯) có xuất xứ từ văn hóa Trung Quốc. Những câu đối này là những câu thơ ngắn mang tính biền ngẫy dùng thể thức đối đôi mà hình thành nhằm biểu đạt ý nghĩa, tư tưởng hoặc lời chúc cho gia chủ.
Hoành phi câu đối thường được làm từ gỗ, khắc chữ nổi và phủ sơn ta, sơn vecni hoặc sơn bóng, sơn son thếp vàng, thếp bạc. Những họa tiết trên hoành phi là những câu đối nổi bật trong không gian phòng thờ.
Hoành phi câu đối gồm những gì?
Hoành phi câu đối được chia thành hoành phi và câu đối, tùy theo ý muốn của gia chủ, người ta có thể treo hoành phi hoặc treo câu đối:
- Bức hoành phi: Thường được trang trí bằng khổ hình chữ nhật, chạm khắc tùy ý và có từ 3 – 4 chữ thể hiện ý nghĩa riêng theo mong muốn của từng gia chủ. Hoành phi sẽ được treo ở giữa bàn thờ, vị trí trang trọng và cao nhất.
- Câu đối: Là 2 vế đối xứng nhau được treo phía dưới bức hoành phi, có thể treo bên trên hoặc mép bên cạnh so với bàn thờ. Màu chữ trên bộ câu đối thường sử dụng là màu vàng, đen hoặc đỏ tùy theo nghệ nhân. Lưu ý nguyên bộ hoành phi câu đối phải sử dụng chung một tông màu.
Ý nghĩa của bộ hoành phi câu đối trong văn hóa thờ cúng
Hoành phi câu đối là sự cân xứng giữa các chữ đại và câu đối hai bên, mang ý nghĩa về sự ca tụng công đức tổ tiên hoặc bày tỏ sự kính trọng của con cháu với gia tiên. Những bộ hoành phi câu đối thường được treo trong nhà, đình chùa, nhà thờ,… mang ý nghĩa giáo dục về chữ hiếu, chữ nhân, tính thần đoàn kết, lòng yêu nước và tình cảm gia đình, làng nước. Ngày nay, hoành phi câu đối còn được sử dụng nhưng một phương pháp giáo dục con cháu, học sinh trong nhà trường.
Hoành phi câu đối thường được treo ở những nơi tôn nghiêm, vừa mang tính chất nghi lễ, vừa có giá trị về nghệ thuật, đây thực sự là di sản quý báu của cha ông. Trong thuật phong thủy, việc treo hoành phi câu đối trong nhà mang đến cho gia chủ nhiều niềm vui và may mắn trong cuộc sống và công việc.
Chữ viết trên những bức hoành phi câu đối đều mang ý nghĩa tỏ lòng tôn kính của con cháu đối với tổ tiên, ca tụng công đức của ông bà tổ tiên. Đồng thời ghi lại những lời răn dạy con cháu hoặc thể hiện ước nguyện cầu mong sự bình yên, thư thái.
Nguyên tắc lựa chọn hoành phi câu đối
Hoành phi câu đối là một vật dụng dùng trong thờ cúng, vậy nên gia chủ không nên tùy tiện lựa chọn mà cần cân nhắc dựa vào những nguyên tắc sau:
Chất liệu hoành phi câu đối
Hiện nay, những bộ hoành phi câu đối thường được làm từ nhiều vật liệu, tuy nhiên khi lựa chọn, gia chủ nên chọn 2 chất liệu chính đó là gỗ và đồng.
- Loại bằng gỗ thường phù hợp với các hộ gia đình thờ cúng, được làm bằng các loại gỗ như gỗ hương, gỗ gụ, gỗ mít,… Đây đều là những loại gỗ có độ cứng, độ bền cao, ít bị mối mọt ăn và có tuổi thọ lâu dài.
- Loại bằng đồng có hai loại là đồng vàng và đồng đỏ, đây đều là những màu sắc tương đối hợp với không gian thờ. Các mẫu hoành phi câu đối đồng thường được sử dụng trong không gian thờ của nhà từ đường, nhà thờ họ.
Kích thước hoành phi câu đối
Khi lựa chọn, gia chủ nên lưu ý đến kích thước hoành phi câu đối xem có phù hợp và cân đối với không gian phòng thờ và bàn thờ hay không?
- Nếu chiều ngang bàn thờ có kích thước 1m15 thì bạn nên mua bộ nhỏ hơn hoặc bằng 1m35.
- Nếu chiều ngang bàn thờ có kích thước từ 1m75 thì bạn nên mua bộ có từ 1m55 – 1m75. Không nên treo bộ quá to hoặc quá nhỏ sẽ khiến không gian bàn thờ trở nên mất thẩm mỹ và không mang tính trang trọng.
Cách treo hoành phi câu đối
Cách treo hoành phi câu đối cũng là vấn đề quan trọng mà gia chủ cần lưu ý, mỗi không gian thờ tự sẽ có cách bài trí khác nhau, cụ thể như sau:
Cách treo hoành phi câu đối cho bàn thờ
Đối với những hộ gia đình muốn treo để trang hoàng cho bàn thờ nên dựa vào không gian bàn thờ của gia đình mình.
- Nếu bàn thờ nhỏ, nên treo ở chính giữa phía bên trái bàn thờ khoảng 20 – 40cm.
- Nếu bàn thờ có không gian tương đối rộng, nên treo hoành phi ở vị trí trung tâm còn 2 câu đối sẽ được dán 2 bên tường thấp hơn hoành phi một chút và cách 2 cạnh bên bàn thờ khoảng 10cm.
Cách treo hoành phi câu đối cho nhà thờ họ
Thông thường các nhà thờ họ hay nhà từ đường, đều được xây dựng theo kiểu nhà truyền thống với 3 gian, trong đó gian giữa được dành riêng để thờ tự, Không gian thờ cúng này thường rất rộng và trở thành điểm trọng tâm của ngôi nhà. Chính vì vậy, gia chủ nên treo hoành câu đối lên 2 cây cột nhà thay vì treo lên tường hoặc bàn thờ. Đối với những nhà thờ lớn có thể treo 2 lớp , một lớp bên ngoài cửa chính phía trước ban công, một lớp treo ngay trên bàn thờ.
Kết luận
Trên đây là những thông tin bạn cần biết về hoành phi câu đối, nếu muốn lựa chọn vật dụng này để trang trí cho không gian thờ cúng của gia đình. Mong rằng sẽ giúp bạn có thêm kiến thức về cách lựa chọn cũng như bày trí sao cho đẹp và vượng khí nhất.
